De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) scoort hoog als het gaat om regeldruk. Deze regelgeving stelt strikte eisen aan accountantskantoren om witwassen en de financiering van terrorisme te voorkomen. Als accountant speel je een cruciale rol in dit proces. We snappen het belang ervan in het kader van onze poortwachtersfunctie, maar de toepassing ervan in de praktijk is soms lastig. In dit blog gaan we aan de hand van enkele voorbeelden in op de meldplicht binnen de Wwft die je als accountant hebt bij (een vermoeden van) belastingfraude.

Wat is de bedoeling van de Wwft?

De Wwft richt zich op het voorkomen van witwassen en het financieren van terrorisme. Witwassen is het proces waarbij illegaal verkregen vermogen legaal wordt gemaakt, zodat de illegale herkomst niet langer zichtbaar is. Als accountant draag je een belangrijke verantwoordelijkheid hierin. Daarom is het van belang te weten wanneer een transactie als ‘ongebruikelijk’ beschouwd moet worden, vooral in relatie tot belastingfraude. De Wwft geeft je handvatten hoe te handelen bij een (vermoeden van) fraude. Het gaat dan om vier pijlers:

In dit blog gaan we in op de meldingsplicht bij belastingfraude. Wil je meer weten over de toepassing van de Wwft en het cliëntenonderzoek? Lees dan Kritonline nummer 21. In Kritonline 101 lees je meer over hoe je de UBO kunt bepalen.

Belastingfraude melden of niet, de hoofdregel

Een instelling moet een vermoeden van belastingfraude altijd aanmerken als een ongebruikelijke transactie en deze melden bij de FIU-NL, ook als je hierover nog twijfelt. Belastingfraude is het opzettelijk doen van een onjuiste belastingaangifte of het opzettelijk ten onrechte achterwege laten van een belastingaangifte. Het woord ‘opzettelijk’ is hier cruciaal.

Hoe zit het dan met suppletie-aangiften?

Hierover biedt paragraaf 7.4.5 van de herziene NBA-Handreiking 1124 ‘Richtsnoeren voor de interpretatie van de Wwft’ meer duidelijkheid. Een paar praktijkvoorbeelden:

Per abuis heeft de klant geen of een onjuiste aangifte gedaan

Als je vermoedt dat geen sprake was van opzet of voorwaardelijke opzet, dan betreft het geen ongebruikelijke transactie en hoef je niet te melden. Voorwaardelijke opzet is het bewust de aanmerkelijke kans aanvaarden dat een onjuiste belastingaangifte wordt ingediend: je weet dat de belastingaangifte onjuist is, maar toch bewust het risico neemt de verkeerde belastingaangifte in te dienen.

De klant doet een suppletie-aangifte btw of loonheffing

Als de klant een aanvullende aangifte of een suppletie-aangifte indient, dan is geen sprake van een ongebruikelijke transactie. Dit is ook niet meldingsplichtig. Maar als de klant een suppletie opzettelijk fout indient, dan is wel weer sprake van een ongebruikelijke transactie en geldt de meldplicht.

De klant doet geen suppletie-aangifte btw of loonheffing

Wanneer de klant besluit niet een suppletie-aangifte in te dienen, dan is nog steeds geen sprake van een ongebruikelijke transactie. Je hoeft nog niet te melden. Dit is een standpunt van de beroepsorganisaties, gebaseerd op geldend recht, waarover de Hoge Raad zich nog niet expliciet heeft uitgelaten. Uitgangspunt hierbij is dat de eerdere onjuiste aangifte niet opzettelijk was. De klant heeft wel de plicht een suppletie-aangifte in te dienen op grond van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). Overtreding van die plicht is beboetbaar, maar niet strafbaar. Juridisch gezien is een suppletie geen aangifte in de zin van AWR. Daarmee is het niet doen van een suppletie geen belastingfraude.

Let op: De IB en de Vpb zijn geen aangiftebelastingen, maar aanslagbelastingen. Als hierbij onopzettelijk een onjuiste aangifte wordt gedaan, geldt over het algemeen geen plicht tot corrigeren. Als je dat constateert bij je klant, is dan ook geen sprake van een ongebruikelijke transactie of meldplicht.

De klant verwerkt de volledige betalingsverplichting belastingen niet in de jaarrekening

Stel dat de klant, volgend op het niet doen van een suppletie-aangifte, de betalingsverplichting ook niet in de jaarrekening verwerkt. Dan is dat op zichzelf geen gronddelict in de context van witwassen. Een gronddelict verwijst naar het oorspronkelijke misdrijf waaruit het illegaal verkregen geld of vermogen afkomstig is dat vervolgens wordt witgewassen.

Het niet opnemen van een belastingschuld in de jaarrekening kan wel wijzen op boekhoudfraude of belastingontduiking, wat op zichzelf een strafbaar feit kan zijn. Hier geldt dus wel een meldplicht voor een ongebruikelijke transactie.

Heb je te maken met een mogelijke ongebruikelijke transactie? Raadpleeg dan eerst de herziene NBA HR 1124 en ga na of je direct moet melden of niet!

Meer weten?

Wil je meer weten over de Wwft en ongebruikelijke transacties? Volg dan onze e-learning Wwft voor accountants en (belasting)adviseurs). Deze e-learning is geschikt voor een brede groep (assistent-)accountants. Of je nu teamleider of partner bij een accountantskantoor bent of accountant in business. Ook verzorgen wij trainingen op maat over het thema Wwft. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact met ons op via info@kriton.nl.