Soms ontdek je na het opmaken van de jaarrekening een fout. In sommige gevallen moet je foutherstel volgens de verslaggevingsregels toepassen, maar soms ook niet. Hoe weet je wanneer je met welk type fout te maken hebt? En hoe moet je ze herstellen? We geven je in dit blog drie stappen om met verslaggevingsfouten in de jaarrekening om te gaan en zo je klant optimaal te ondersteunen in het opstellen van de jaarrekening.


Stap 1: wel of geen verslaggevingsfout?

Eerst bepaal je of sprake is van een verslaggevingsfout, of niet. Want niet iedere fout in de jaarrekening is ook echt een fout volgens de verslaggevingsregels.

Iets is een verslaggevingsfout als:

  • je na het vaststellen van de jaarrekening constateert dat in een voorgaande periode een post of toelichting onjuist is weergegeven of dat elementen ervan zijn weggelaten; en
  • je de beschikbare informatie op het moment dat je de jaarrekening opstelt onjuist hebt gebruikt of geïnterpreteerd.

Hierin vallen een paar zaken op. Allereerst kan een fout niet alleen in een post zitten maar ook in de toelichting. Ten tweede gaat het erom of je op het moment dat je de jaarrekening opstelt had kunnen weten dat de post of toelichting anders had moeten worden opgenomen. Je moet dus nagaan welke informatie beschikbaar was op het moment van opstellen van de jaarrekening. En of je, met de wetenschap van toen, op het moment van het opstellen van de jaarrekening anders had moeten omgaan met de beschikbare informatie. En dat kan best lastig zijn. Niet iedere aanpassing is dus per definitie een fout volgens de verslaggevingsregels.


Stap 2: bepaal het type fout

De vervolgstap is om het type fout te bepalen. Er zijn drie soorten fouten: de niet-materiële fout, de materiële fout en de materiële fout waarbij het inzicht in ernstige tekortschiet. Bij het bepalen van het type fout hanteer je alle feiten en omstandigheden. Dus bijvoorbeeld ook de ratio’s van de bank, de gebruikers van de jaarrekening en of het een gevoelige post betreft.


Stap 3: verwerk de fout in de jaarrekening en vergelijkende cijfers

Een niet-materiële fout verwerk je in de winst- en-verliesrekening van het boekjaar waarin je de fout ontdekt, in overeenstemming met de aard van de post.

Een materiële fout herstel je door het eigen vermogen aan het einde van het voorafgaande boekjaar te herrekenen en het verschil als rechtstreekse mutatie van het eigen vermogen te verwerken. Dit betekent dat de jaarrekening inclusief vergelijkende cijfers moet zijn opgesteld alsof de fout niet heeft plaatsgevonden. De jaarrekening over het boekjaar waarin de fout is gemaakt wordt niet aangepast, alleen de (vergelijkende) cijfers worden aangepast.

Als sprake is van een materiële fout waardoor het inzicht in ernstige mate tekortschiet moet de rechtspersoon een mededeling bij het handelsregister neerleggen (artikel 362 lid 5 BW). Je licht een materiële fout toe in de jaarrekening.

Belangrijk is om na te gaan in welke periode de ontdekte fout verwerkt had moeten worden. Als de ontdekte fout betrekking heeft op voorliggende verslagperioden, dan is bij herstel ervan aanpassing van de vergelijkende cijfers nodig. We verduidelijken dit met een voorbeeld.

Stel: je ontdekt nu een fout in de omzet en kosten van de vastgestelde jaarrekening 2020. Je komt tot de conclusie dat de fout materieel is, maar dat het inzicht niet in ernstige mate tekortschiet. In dat geval herstel je de fout via het eigen vermogen van eind 2020. Maar stel dat de fout ook betrekking heeft op de omzet en kosten van 2019 of eerder, dan moet de fout in de beginsaldi van de vergelijkende cijfers worden verwerkt. Dit effect wordt dan niet verwerkt als onderdeel van het resultaat 2019, maar als rechtstreekse mutatie in het eigen vermogen aan het begin van 2019.


Niet iedere fout in de jaarrekening is een fout volgens de verslaggevingsregels. Gebruik het stappenplan om op een juiste manier om te gaan met fouten.


Meer weten over foutherstel?

Wil je meer weten over foutherstel en wat de gevolgen zijn voor de jaarrekening? Volg dan onze e-learning ‘Foutherstel, stelsel- en schattingswijzigingen’.

In deze e-learning krijg je onder meer antwoord op de volgende vragen:

  • Wanneer is sprake van een fout en hoe herstel je fouten?
  • Wat is het verschil tussen een stelselwijziging en schattingswijziging?
  • Hoe verwerk je een stelsel- en schattingswijziging in de jaarrekening?