Objectiviteit is misschien wel het meest lastige fundamentele beginsel om in de mkb-praktijk aan te voldoen. We kennen onze klanten immers goed en we willen hun belangen zo optimaal mogelijk behartigen. Maar als je accountant bent, kan dat alleen als je daarbij ook het algemeen belang in aanmerking neemt. Hoe pak je dat aan? In dit blog geven we je 3 tips om in de praktijk altijd aan het fundamentele beginsel van objectiviteit te voldoen.

Tip 1: Ken je klant én zijn omgeving

Ken je klant, dat klinkt nogal voor de hand liggend. Maar zeg eens eerlijk, ken je jouw klant écht goed? En ken je ook de levenspartner van de klant of andere familieleden waar je bijvoorbeeld de aangifte IB voor verzorgt? Vaak blijkt dat toch niet helemaal het geval te zijn. Om praktische redenen en uit routine heb je vaak het meeste contact met de klant zelf. Dat is niet erg, maar de Accountantskamer zegt hierover bijvoorbeeld (in de uitspraak 21-17 Wtra AK):

Het is voor een accountant van belang om zijn klanten te kennen. Als een accountant voor een echtpaar werkzaamheden verricht, zoals het verzorgen van de IB-aangiftes, is het ter vermijding van onduidelijkheden raadzaam om met beide echtelieden contact te houden en niet alle communicatie via één echtgenoot te laten verlopen. Ook als geen sprake is van echtscheiding of een andere concrete (potentiële) belangentegenstelling.

Zorg er dus voor dat je relevante kennis over je klant, maar ook over de omgeving van je klant verkrijgt. Zo kun je namelijk je werkzaamheden gericht uitvoeren en risico’s goed inschatten.  

Tip 2: Wees alert op tegenstrijdige belangen

Zolang tussen de partijen waar je als accountant mee te maken hebt alles koek en ei is, wordt het fundamentele beginsel objectiviteit meestal niet bedreigd. Maar komt de relatie tussen die partijen op enig moment onder druk te staan, dan heeft dat ook gevolgen voor jouw positie. Sta je als accountant tussen de partijen in, dan kun je niet meer objectief handelen en moet je een maatregel nemen om deze bedreiging weg te nemen. En dat is best moeilijk, want we willen onze klanten graag helpen. Juist in lastige situaties. Maar daarmee loop je het risico dat je te lang betrokken blijft en – meestal onbewust – niet voldoende of niet op tijd inspeelt op het tegenstrijdige belang.

Het is dan ook zaak tijdig de signalen van een mogelijk tegenstrijdig belang te herkennen en daarop te anticiperen. Zeker als sprake is van een geleidelijk toenemend conflict valt dat in de praktijk niet mee. Een oplossing daarvoor is om regelmatig te sparren met een collega die niet betrokken is bij dit soort klanten en opdrachten. Iemand op wat meer afstand ziet een mogelijke bedreiging meestal veel sneller dan jijzelf.

Tip 3: Bespreek de mogelijke bedreigingen bij de start van de opdracht

Heb je klantrelaties waarin mogelijk een tegenstrijdig belang aanwezig is of kan ontstaan, bespreek die dan direct met je klant. Ook als er nog niets aan de hand is of lijkt te zijn. Wacht niet tot het moment waarop daadwerkelijk sprake is van een conflict. Geef duidelijk aan waar voor jou de grens ligt en dat je in geval van een tegenstrijdig belang niet beide partijen kunt vertegenwoordigen, of zelfs geen van beide partijen. Geef vanuit je zorgplicht aan dat jij er als goede adviseur voor moet waken dat ook de partij die je zelf niet bijstaat op het juiste niveau wordt geadviseerd en vertegenwoordigd. Want duidelijkheid vooraf voorkomt troebelheid achteraf!

Het is oh zo lastig om in de mkb-praktijk altijd aan het fundamentele beginsel van objectiviteit te voldoen. Maar met goede kennis van je klant, een alerte houding en proactieve communicatie kom je heel ver!


Meer weten?

Wil je meer weten over objectiviteit en wat je moet doen als er sprake is van bedreiging van objectiviteit of een van de andere fundamentele beginselen? Volg dan onze e-learning VGBA en ViO. Na het volgen van deze e-learning weet je welke acties je moet nemen bij bedreigingen of bij samenloop van dienstverlening.