De NV NOCLAR treedt per 1 januari 2019 in werking
De NBA introduceerde begin 2018 de Nadere Voorschriften NOCLAR. NOCLAR staat voor Non-Compliance with Laws and Regulations. Deze nadere voorschriften leggen vast wat accountants moeten ondernemen en hoe zij moeten handelen als regels niet worden nageleefd of dreigen niet te worden nageleefd door de eigen organisatie óf door een cliënt. De NV NOCLAR is op 4 december jl. goedgekeurd door de minister en gepubliceerd in de Staatscourant. Daarmee zijn de Nadere Voorschriften definitief en op 1 januari 2019 zijn ze van kracht. Vanwege de zeer korte periode tussen de goedkeuring en de inwerkingtreding van de NV NOCLAR moeten accountants zich deze regelgeving snel eigen maken om ze vanaf januari 2019 in de praktijk te kunnen toepassen.
Op het gebied van signalen voor fraude en onrechtmatigheid verwacht de maatschappij een duidelijke en alerte rol van de accountant bij de uitvoering van professionele diensten. De NV NOCLAR vereist dat de accountant goed inzicht krijgt in de risico’s. De Nadere Voorschriften geven invulling aan de handelwijze van de accountant die zijn functie uitoefent in het algemeen belang en biedt accountants én maatschappij meer houvast.
Wat moet je weten over de wijzigingen in de NV NOCLAR?
De nieuwe voorschriften geven nadere invulling aan de fundamentele beginselen in de VGBA. Als een accountant een professionele dienst uitvoert en geconfronteerd wordt met niet-naleving van wet- en regelgeving, dan bedreigt dat zijn professionaliteit en integriteit. Wanneer je als accountant signaleert dat regels of wetgeving niet worden nageleefd binnen de eigen organisatie of bij een cliënt, zijn de nadere voorschriften van toepassing. Als direct handelen door een bevoegde instantie noodzakelijk lijkt, of wanneer de cliënt of de eigen organisatie geen passende maatregelen treft, moet de accountant de bevinding melden. Het gaat hierbij om niet-naleving van ‘wet- en regelgeving die direct van invloed is op in financiële overzichten van materieel belang zijnde bedragen en toelichtingen, of van fundamenteel belang kan zijn voor de operationele aspecten, de mogelijkheid om activiteiten voort te zetten of het voorkomen van sancties van materieel belang’.
De accountant moet ook volgens de voorschriften handelen in geval regels en wetgeving dreigen niet te worden nageleefd of er bestaat een vermoeden van niet-naleving. De NV NOCLAR is dus niet alleen van kracht op het moment dat je als accountant tijdens de uitvoering van een opdracht bij een cliënt, maar ook in de eigen organisatie, informatie tegenkomt die erop wijst dat wet- en regelgeving niet wordt nageleefd, maar ook mogelijk niet wordt nageleefd of dreigt niet te worden nageleefd.Tevens moet je als accountant inschatten of direct handelen door de bevoegde instantie noodzakelijk is.
Stel: je bent accountant bij een afvalverwerkingsbedrijf en in je pauze loop je een rondje langs het water. Je ziet een pijp uit de fabriek van het betreffende bedrijf komen die naar het water leidt dat vreemd van kleur is en je ziet dode vissen drijven. Je constateert dat sprake kan zijn van illegale afvallozing. Als accountant moet je dit dus melden bij de bevoegde instantie, aangezien dit een gevaar kan zijn voor de volksgezondheid. Dit is een duidelijk geval van melding van niet-naleving van wetgeving. Nieuw in de NOCLAR is echter dat wanneer sprake is van dreigende niet-naleving waarbij direct handelen door de bevoegde instantie nodig is, de accountant dit ook moet melden. Jij als accountant moet dus inschatten of er een dreigende niet-naleving bestaat en of acuut ingrijpen nodig is.
Stel: je bent werkzaam bij een klant die in vuurwerk handelt en voorraad opslaat in een woonwijk. Met de vuurwerkramp in Enschede in je achterhoofd, trek je nu direct aan de bel. Deze dreigende situatie is duidelijk acuut. Echter, voordat de vuurwerkramp plaatsvond, zou die inschatting van een dreigende situatie misschien minder acuut zijn geweest. In de zomer van dit jaar brak er een brand uit in de opslaghal van een fabrikant voor fietsaccu’s. Wanneer je dit als accountant signaleert, zou je de opslag van accu’s als een dreigend gevaar kunnen inschatten. Maar zou deze situatie ook acuut ingrijpen van de bevoegde instantie vereisen? De scheidslijn tussen een feitelijke constatering en een vermoeden of schijn van een (dreigende) overtreding is in veel gevallen dus vaag.
Wanneer moet je als accountant een niet-naleving melden?
De NBA publiceert binnenkort vier stappenplannen op haar website die als handvat dienen om te bepalen welke actie je als accountant moet nemen in geval van een relevante niet-naleving. Welk stappenplan je moet volgen hangt af van je rol als accountant:
Accountants hoeven niet te reageren op een relevante niet-naleving die qua aard en gevolgen duidelijk onbetekenend is of wanneereen andere accountant al passend heeft gereageerd. Bij een constatering of vermoeden van duidelijk of dreigend maatschappelijk gevaar of schade is uitstel niet mogelijk en moet de bevoegde instantie direct ingrijpen. In dat geval moet de accountant dus direct een melding doen. De kaders voor de melding van acute en dreigende niet-naleving zijn in de nieuwe versie van de NOCLAR vastgelegd.
De toepassing van NOCLAR in de praktijk: tips!
- ken de interne meldingsprocedure
- informeer cliënten over de beroepsregels
- leg een dossier aan bij (een vermoeden van) NOCLAR
- overleg bij NOCLAR met andere accountants, de afdeling vaktechniek/compliance of een NBA-vertrouwenspersoon
Leja Gouwens RA is adviseur bij Kriton en houdt zich met name bezig met het uitvoeren van reviews en OKB’s, het ontwikkelen van vaktechnische e-learning en het verzorgen van trainingen.
Meer weten?
Door het lezen van dit artikel ben je op de hoogte van de belangrijkste aandachtspunten voor de toepassing van de NOCLAR binnen je vakgebied, maar hoe pas je deze nieuwe voorschriften concreet toe in je werk?
Onze open training ‘NOCLAR, fraude en corruptie’ geeft je snel en goed inzicht. Met deze training ben je in staat om risico’s en aandachtspunten in relatie tot NOCLAR, fraude en corruptie te identificeren, je vervolgstappen te definiëren en te voorkomen dat er losse eindjes in het controledossier zitten.
Schrijf je direct in via deze link of neem contact op met Leja Gouwens via lgouwens@kriton.nl. Volg ons ook op www.kriton.nl zodat je op de hoogte blijft van alle actualiteiten.