Wat is precies een onzekerheid? Wat moet je doen bij een onzekerheid? En hoe communiceer je hierover met je klant? Wij geven je tips en advies aan de hand van een voorbeeld.
Casus
Je stelt de jaarrekening 2019 samen voor een klant met een forse post voorraden op de balans. Je vraagt naar eventuele afwaarderingen en je klant geeft aan dat daarvan geen sprake is. Hij kan de voorraden per balansdatum voor de waarde in de administratie verkopen. Jij twijfelt, gezien de ouderdom, of dat ook inderdaad het geval is. Wellicht is verkoop van de oude voorraad zonder verlies mogelijk, maar dat is ook onzeker. Het gaat mogelijk om een materiële afwaardering. Wat moet je doen?
De regels
In deze casus is sprake van een onzekerheid in de jaarrekening. Een onzekerheid heeft te maken met een toekomstige gebeurtenis die de klant niet direct kan beïnvloeden. De uitkomst van deze toekomstige gebeurtenis kan echter wel gevolgen hebben voor het getrouwe beeld van de jaarrekening.
Bij samenstellingsopdrachten mag je uitgaan van de gegevens die de klant aanlevert, tenzij je je ervan bewust wordt dat die informatie niet nauwkeurig, niet compleet of anderszins onbevredigend is. Een onzekerheid is een voorbeeld van deze laatste categorie. Je moet dan navraag doen bij je klant, aanvullende informatie opvragen en die informatie kritisch bekijken. Waar nodig stel je aanpassingen voor, zodat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
In de praktijk
In deze casus is de onzekerheid over de waarde van de voorraden een significante aangelegenheid. Je voert de basiswerkzaamheden uit en maakt eventueel berekeningen van de marge en/of omloopsnelheid. Je maakt aantekeningen van deze stappen in het dossier. Een significante aangelegenheid moet je immers altijd documenteren. Vaak zijn deze werkzaamheden voldoende bij een samenstellingsopdracht, je geeft immers geen assurance. Maar stel dat je na het uitvoeren van deze werkzaamheden nog steeds twijfelt over de waardering van de voorraden. En die onzekerheid blijkt ook uit de toelichting op deze balanspost. Wat dan?
Dan kun je – hoewel Standaard 4410 dit niet vereist – een toelichtende paragraaf opnemen in de samenstellingsverklaring. Het bekendste voorbeeld daarvan is een paragraaf die de onzekerheid over de continuïteitsveronderstelling uitlegt. Maar er kunnen ook andere situaties zijn waarin het voor de gebruikers van de jaarrekening gewenst is om met nadruk te verwijzen naar een specifieke toelichting. Zoals in dit geval de onzekerheid over de waarde van de voorraden. Je verwijst dan in de samenstellingsverklaring naar de toelichting in de jaarrekening. Vergelijk de voorbeeldtekst van de NBA, die gaat over een toelichting op de onzekere uitkomst van een rechtszaak.
Maar let op….
Weigert je klant de aanvullende informatie te verschaffen die jij nodig hebt om de situatie goed te kunnen nagaan? Dan moet je de opdracht teruggeven. Ook leidt het opnemen van een toelichting in de jaarrekening en een passage in de samenstellingsverklaring niet tot minder werkzaamheden. Je neemt de passage pas op als je voldoende werkzaamheden hebt uitgevoerd om vast te kunnen stellen dat echt sprake is van een onzekerheid.