Data-analyse is tegenwoordig een onmisbaar onderdeel van een moderne controle-aanpak. Waar het in het verleden een uitdaging was om ruwe data te verkrijgen en de benodigde tools vaak ontbraken, is er nu juist een overvloed aan beschikbare data en eenvoudige software-oplossingen. Toch brengt het toepassen van professionele kritische instelling (PKI) bij het gebruik van data-analyse nog steeds de nodige uitdagingen met zich mee. In dit blog belichten we vijf belangrijke perspectieven op deze uitdagingen en geven we tips om ze aan te pakken.

1. Hoe accountants denken over DA

Een van de grootste uitdagingen bij het toepassen van DA is hoe accountants de technologie benaderen. Het vertrouwen in DA kan te hoog of juist te laag zijn, wat een negatieve invloed heeft op kritisch denken en de uiteindelijke controlekwaliteit. Accountants moeten bovendien begrijpen hoe DA wordt uitgevoerd. Dit vraagt om technische kennis of samenwerking met data-experts – beide worden in de praktijk vaak als complex ervaren. Hierdoor blijven sommige accountants vasthouden aan traditionele werkwijzen, ook al biedt DA efficiëntere en effectievere mogelijkheden.

Tip: Ga in gesprek met data-experts om de mogelijkheden van DA beter te begrijpen. Een goede samenwerking maakt het eenvoudiger om kritisch en effectief gebruik te maken van de technologie.

2. Eigenschappen van de gegevens

De kwaliteit en structuur van de beschikbare data spelen een cruciale rol bij het succes van DA. Factoren zoals de betrouwbaarheid en herkomst van de data bepalen of deze geschikt zijn voor analyse. Een accountant die enthousiast met DA aan de slag wil, kan geconfronteerd worden met slecht gestructureerde data, wat de vraag oproept: wie is verantwoordelijk voor een goed georganiseerde datahuishouding? Is dit een taak voor de accountant, of moet de onderneming dit zelf op orde hebben?

Tip: Analyseer de kwaliteit van de data binnen de onderneming en rapporteer hierover in het accountantsverslag. Hiermee help je niet alleen jezelf, maar ook de organisatie vooruit.

3. Afwijkingen die DA vindt

Een ander belangrijk aspect van DA zijn de afwijkingen die de technologie detecteert. Deze afwijkingen kunnen wijzen op fouten of onverwachte patronen, maar ook leiden tot ‘false positives’. Auditors moeten kritisch blijven en bepalen welke afwijkingen nader onderzocht moeten worden. Gelukkig bieden de controle-standaarden, zoals NVCOS 520, een solide raamwerk voor cijferanalyse, inclusief stappen als:

• Het vaststellen van een norm;
• Het bepalen van een drempelwaarde;
• Het uitvoeren van de analyse;
• Het onderzoeken van afwijkingen van de norm en boven de drempelwaarde.

Tip: Documenteer je werkzaamheden zorgvuldig volgens de richtlijnen van NVCOS 520. Dit helpt bij het onderbouwen van je bevindingen en het versterken van je oordeel.

4. Manier van denken bij het gebruik van DA

De mindset van een accountant speelt een cruciale rol in het succes van DA. Accountants die openstaan voor nieuwe technologieën en bereid zijn om hun werkwijze aan te passen, zullen sneller voordelen behalen uit DA. Een flexibele houding en de bereidheid om te leren zijn essentieel om kritisch en effectief gebruik te maken van deze innovatieve methoden.

Tip: Sta open voor verandering en wees bereid om nieuwe werkwijzen te accepteren. Dit zal je niet alleen helpen om effectiever te werken, maar ook om jezelf professioneel verder te ontwikkelen.

5. Omgeving en samenwerking bij het gebruik van DA

De werkomgeving heeft een grote invloed op hoe accountants DA benutten. Factoren zoals de houding van leidinggevenden, collega’s en toezichthouders spelen hierbij een rol. Angst voor reacties van toezichthouders kan bijvoorbeeld leiden tot terughoudendheid bij het implementeren van nieuwe technologieën. Daarnaast is samenwerking met dataspecialisten essentieel om de potentie van DA volledig te benutten.

Tip: Zorg voor duidelijke vastlegging in je dossier. Beschrijf wat er is gedaan, hoe je tot je oordeel bent gekomen en waarom je hierop kunt vertrouwen. Dit geeft niet alleen jou, maar ook je stakeholders meer zekerheid.

Data-analyse biedt enorme kansen voor de controlepraktijk, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Door een open houding, effectieve samenwerking en duidelijke documentatie kun je deze uitdagingen omzetten in kansen. Zo verbeter je niet alleen de kwaliteit van je controles, maar draag je ook bij aan een toekomstbestendige en innovatieve accountancysector!

Meer weten?

Wil je meer weten over het toepassen van data-analyse binnen de controlepraktijk? Neem contact met ons op voor ons incompany-programma. Deze maatwerktraining is speciaal ontworpen voor professionals in de controlepraktijk en biedt concrete handvatten voor het combineren van DA met een professionele kritische instelling. Samen maken we de controlepraktijk efficiënter, effectiever en toekomstbestendig.