In de vorige twee blogs bespraken we wat implementatiekunde omvat en dat concreet communiceren een belangrijk element is voor een succesvolle implementatie van een nieuw proces, werkwijze of plan. Ook biases spelen bij een implementatietraject een belangrijke rol. Biases zijn vooroordelen in ons denken en waarnemen, die onze oordeelsvorming kunnen beïnvloeden. Daarmee vormen ze soms een obstakel voor succes.
We kennen het allemaal wel. Je wil een nieuw plan de organisatie in brengen. Er gaat iets veranderen, dus sommige collega’s zullen weerstand laten zien. Daarom zie je ertegenop om iets te delen over het project, omdat je denkt te weten hoe anderen zullen reageren. En omdat je lastige vragen verwacht of moeizame discussies, neig je het uit te stellen of er helemaal vanaf te zien. Wist je dat dat allemaal biases zijn en dat iedereen daar last van heeft? In dit blog lichten we een aantal veelvoorkomende biases in een implementatietraject toe.
Wat zijn biases?
Letterlijk vertaald is een bias een ‘vooringenomenheid’ of een ‘vooroordeel’. Het is een gedachtengang die een negatieve invloed heeft op het gedrag van mensen. Iedereen heeft in min of meerdere mate biases. Juist in complexe en onzekere situaties zal daardoor onze rationele besluitvorming haperen. Voorspellingen en ervaringsregels nemen het roer over in de beslissingen die we nemen. Het goede nieuws is dat wanneer je je hiervan bewust wordt, je er ook wat aan kunt doen.
De meest voorkomende biases in een implementatietraject
Er zijn vele biases. We noemen er drie, die van belang zijn bij succesvol implementeren:
- Zelfoverschatting
Een belangrijke is ‘zelfoverschatting’ ofwel bevestigingsbias. Dat is het onbewust te optimistisch beoordelen van een situatie. De valkuil is dat diegene niet kritisch genoeg is om feitelijk een goed overzicht te krijgen van alle voors en tegens om een goed onderbouwde beslissing te kunnen nemen. Hij of zij gelooft dat een bepaalde werkwijze werkt en negeert kritische feedback. Hij of zij onderzoekt alleen informatie die de eigen overtuiging of projectaanpak bevestigt, terwijl tegenstrijdig bewijs wordt genegeerd.
2. Dobbelsteeneffect
Een andere veelvoorkomende is het dobbelsteeneffect. We schatten de waarschijnlijkheid van iets in op basis van hoe gemakkelijk we ons vergelijkbare voorbeelden kunnen herinneren. Het ging de vorige keer zo, dus het zal nu vast ook wel weer zo gaan. Deze denkwijze zal zich kunnen voordoen wanneer al verschillende keren tevergeefs is getracht een tool of verandering te implementeren. Men schat projectrisico’s in op basis van recent meegemaakt project en overschat of onderschat uitdagingen door beperkte herinneringen.
3. Veranderdrempel
Tot slot noemen we de ‘veranderdrempel’. Deze bias is interessant in het kader van implementatiekunde. Deze houdt in dat mensen de voorkeur hebben voor eerder gemaakte keuzes en vasthouden aan bestaande overtuigingen, ten opzichte van nieuwe mogelijkheden. Men kan de huidige situatie lastig loslaten, ook al zijn rationeel de nieuwe opties beter. Er is weerstand tegen verandering in bestaande werkprocessen en voorkeur voor vertrouwde maar mogelijk inefficiënte methoden.
Kortom, interessante materie als het gaat om implementatiekunde. Als we onszelf beter leren kennen, weten we vaak ook beter welke biases er bij jou spelen. Weet je van jezelf dat je de lat heel hoog legt en die ook hanteert voor anderen? Liep je in een vorige verandering te veel voor de troepen uit en moest je trekken en sleuren om het voor elkaar te krijgen? Dan bestaat de kans dat je er nu misschien wel vanuit gaat dat het weer heel moeizaam gaat zijn met dit implementatieproject. Het risico is dat je gedrag gaat vertonen waardoor je weerstand bij het team oproept. Terwijl als je er voor kiest je verwachting los te laten, openstaat voor andere perspectieven en objectief informatie verzamelt, je er opener ingaat en je verrast kunt worden!
Ga eens na welke biases jij zelf hebt en onderzoek ook die van je team. Inzicht hierin helpt je om een nieuw plan of proces wél succesvol in je organisatie te implementeren!
Meer weten?
Wil je graag samen met je collega’s aan de slag met veranderingen, nieuwe processen en/of andere werkwijzen? En wil je inzicht krijgen in jullie biases? Informeer naar ons leertraject Implementatiekunde. We stellen een in company-programma samen waarin we o.a. aan de slag gaan met het creëren van draagkracht.